SVENSKA! Pera Müzesinde çağdaş İsveç sineması günleri
8-29 Mart tarihleri arasında Pera Müzesi’nde İsveç sinemasının son üç yıllık örneklerinden seçilmiş sekiz film gösterilecek. Film sayısı az olsa da ülke sinemasının güncel durumuna ve eğilimlerine dair kabaca bir fikir edinmeye engel değil. Üstelik aralarında ilk uzun metrajlarını çeken yönetmenler de var.
Anahtar sözcükler: Sosyete erkeği, keşif, playboy, suç skandalı, muz, cinsel devrim, Palme, ejderha, zombi, Nazi, korsan, hacker, keşif, 70’ler, heavy-metal.
İlk uzun metrajını çekenlerden biri Axel Petersén. Avalon’da tüketim çılgınlığının pençesindeki bir grup karakteri belli bir öykü bütünlüğüne bağlı kalmadan anlatıyor. Muhtemelen hepsinin kavuşma noktası, açılışı sabırsızlıkla beklenen gece kulübü, filme de adını veren Avalon. Bunu Family Guy’ın bir bölümüne benzetenler de var, 79 dakikalık süresiyle ona diyet Manolya diyenler de.
Hannes Holm imzalı Mavi Göğün Ardında (Himlen är oskyldigt blå) 1975 yazına uzanıyor. Seçkideki 70’lere geri dönen tek film değil. Liseden yeni mezun Martin (İsveç sinemasını çok yakından takip etmeyenlerin bile tanıyacağı uluslararası genç aktör Bill Skarsgard canlandırıyor, evet, Stellan Skarsgard’ın oğlu kendisi) beton yığını Stockholm’den kaçıp cennet gibi bir takımadaya, bir yat kulübü lokantasında çalışmaya gidiyor. Ortam pembe, ama arkası karanlık. Bu otelde İsveç suç tarihinin en büyük skandallarından biri patlak vermek üzere. Babacan tavırlı Gösta, Avrupa sinemasındaki ürkütücü suç baronlarından ziyade Coen filmlerindeki sarsak suçluları andırıyor. Dikkat! Filmin şok edici bir açılışı var.
 |
| Mavi Göğün Altında |
Tüm programın belki de en çarpıcı işi, Fredrik Gertten’in DOLE meyve firmasının ipliğini pazara seren belgeseli Abiler Delirdi (Big Boys Gone Bananas.) Gertten’in çokuluslu bir şirketle didişmesi, Nikaragualı 12 tarım işçisinin malum şirkete açtığı davayı anlattığı bir önceki filmi Bananas’ın LA Film Festivali’ndeki gösteriminin engellenmesiyle başlıyor. Ardından tehdit mektupları, yıldırma taktikleri ve hakaretler geliyor. Tüm bu sürecin gerilim filmlerini aratmayan bir özeti karşımızdaki. Dole’un halkla ilişkiler şirketi bakın ne demiş: “Vicdan azabıyla başa çıkmak, kötü şöhretle başa çıkmaktan daha kolaydır.” Galiba Gertten onları kendi silahlarıyla vuruyor. Kaçırmayın.
Telekız (Call Girl) da bir ilk film örneği. Tinker Tailor Soldier Spy’ın asistan yönetmenliğini yapan ve daha önce ağırlıklı olarak TV dizileri yöneten Mikael Marcimain, 70’lerin sonuna uzanarak Stockholm’deki cinsel devrimi, seks klüplerinin ve striptiz gösterilerinin ışıltısından soyutlayarak, acımasız yönüyle işliyor. Gerçek olaylara dayalı senaryosundan Olof Palme’yle ilgili bölümü silme gereği duymuş olsalar bile, her halükarda merak uyandırıcı.
Programdaki 2012 tarihli siyah-beyaz Olof Palme belgeselini de iki eliniz kanda olsa görmelisiniz, çünkü Palme ailesinin sağladığı ve daha önce gün ışığına çıkmamış görüntüler eşliğinde Palme’nin hayatına ışık tutuyor, bugün hâlâ aydınlatılamamış suikastın dehşetinden ve dramından uzak durmaya çalışarak onun kişiliğine, İsveç toplumunda hâlâ tartışılan bir şahsiyet olmasının ardındaki gerçeklere odaklanıyor. İsveç televizyonunda 3 bölüm halinde gösterilmiş 177 dakikalık versiyonu olsa da, biz 105 dakikalık sinema kurgusunu izleyeceğiz.
 |
| Buz Ejderhası |
Kırktan fazla kısa film çeken 1975 doğumlu yönetmen Martin Högdahl’ın ilk uzun metrajı Buz Ejderhası (Isdraken) ise tüm programın belki de en keyifli filmi. 11 yaşındaki sıska Mik, davul çalmayı bile unutmuş eski heavy-metal yıldızı babasının alkolizm sorununu aşçılık becerisiyle telafi ediyor, abisiyle arası çok iyi ama yine de iyi kalpli bohem teyzesinin yanına gönderiliyor. Tam oraya uyum sağlıyor derken sosyal hizmetlerin ‘hayat karartan’ memurları ortaya çıkıyor ve çocuk direnişi, Mik’in yavan kış mevsimini tam anlamıyla hareketlendiriyor. Sadece 70 dakikalık süresi, mizahi yaklaşımı ve Christian Bale'in çocukluğunu anımsatan Philip Olsson'un oyunculuğuyla bir çırpıda akıp gidiyor. Sırf kayıp yavru balinanın kurtarılma sahnesi, kedi rehineciliği bölümü ve güvercinli ev için bile görülür. Hatta altyazı okumayı dert etmiyorlarsa çocuklarınızı da götürün derim.
Hacker Gottfrid Warg, internet aktivisti Peter Sunde ve bira tutkunu Fredrik Neij ne yaptı da Beyaz Saray ticari yaptırımlarla İsveç hükümetini tehdit etti? Bu sorunun yanıtı, dünyanın en büyük ve en ünlü torrent sitesi The Pirate Bay’in öyküsünü anlatan belgesel Klavyeden Uzakta: Pirate Bay’de. Bilindiği gibi, Pirate Bay, aleyhine açılan telif hakkı davalarıyla Hollywood’a 13 milyon dolar tazminat ödemekle karşı karşıya gelmiş, ama bu davalar sürerken dosya paylaşımları tüm hızıyla ve katlanarak devam etmişti.
Bu listenin en deneyimli yönetmeni Jan Troell'in, Hamsun’dan yıllar sonra yine bir yazar biyografisiyle sinemaya dönüş yaptığı filmi Son Cümle de (Dom över död man) seçki dahilinde izlenebilecek. Film İsveç’in 20. yüzyıldaki en önemli gazetecilerinden biri olan ve ölümüne dek Nazi rejimine karşı savaşan Torgny Segerstedt’in çalkantılı yaşamını konu alıyor. Quantum Solace’ın Mr. White’ı Jesper Christensen başrolde.
Gösterim Programı
Screening Schedule
İndirimli müze giriş biletiyle (5 TL) bir seans izlenebilir.
8 Mart / March
Cumartesi / Saturday
14:00 Mavi Göğün Ardında / Behind Blue Skies
16:00 Buz Ejderhası / The Ice Dragon
9 Mart / March
Pazar / Sunday
13:00 Avalon
15:00 Abiler Delirdi!* / Big Boys Gone Bananas!*
17:00 Palme
12 Mart / March
Çarşamba / Wednesday
19:00 Klavyeden Uzakta: Pirate Bay / TPB AFK: The Pirate Bay Away from Keyboard
13 Mart / March
Perşembe / Thursday
19:00 Abiler Delirdi!* / Big Boys Gone Bananas!*
14 Mart / March
Cuma / Friday
19:00 Telekız / Call Girl
27 Mart / March
Perşembe / Thursday
19:00 Mavi Göğün Ardında / Behind Blue Skies
28 Mart / March
Cuma / Friday
19:00 Palme
21:00 Avalon
29 Mart / March
Cumartesi / Saturday
12:00 Buz Ejderhası / The Ice Dragon
14:00 Klavyeden Uzakta: Pirate Bay / TPB AFK: The Pirate Bay Away from Keyboard
16:00 Telekız / Call Girl
19:00 Son Cümle / The Last Sentence
